7256 Sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’un 12. Maddesiyle 4447 Sayılı Kanun’a Eklenen Geçici 27.Maddenin Dördüncü Fıkrasının ve 22.Maddesiyle 2809 Sayılı Yükseköğretim Kurumları Teşkilatı Kanunu’nun Ek 158.Maddesinin Beşinci Fıkrasının Değiştirilen Üçüncü Cümlesi ile Beşinci Fıkrasına Eklenen Dördüncü ve Beşinci Cümlelerin Anayasa’ya Aykırı Oldukları Gerekçesiyle İptallerine İlişkin Karar
• İşçinin Kayıtsız Çalıştırıldığı Dönemdeki Bazı Haklarından Feragat Etmiş Sayılacağını Öngören Kural:
Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilmeksizin çalıştırılan işçilerin bildirim yapılmadan çalıştırıldıkları döneme ilişkin olarak ücret ve ücrete bağlı haklar hariç olmak üzere diğer haklarından feragat etmiş sayılacaklarına ilişkin işbu kuralla işverenlerin yerine getirmedikleri yükümlülüklerinden kurtulma olanakları mevcuttur. İşverenler, çalıştırdıkları işçileri kayıtlı hale getirmelidirler zira bu onların kanuni yükümlülüklerdir. İşçilerin kayıt altına alınmalarını teşvik amaçlı işveren lehine düzenleme yapılması önerilir ancak yapılan düzenleme neticesindeki teşviğin külfeti hiçbir surette işçiye yükletilmemelidir. İşçilik alacakları Anayasa ile güvence altına alınan mülkiyet hakkı kapsamına dahildir. Kanuni hakkı olan sigortalı hale getirilme nedeniyle birtakım haklarından feragat etmiş sayılacak olması devletin mülkiyet hakkının korunmasına ve işçilerin sosyal güvenliğinin sağlanmasına yönelik pozitif yükümlülüklerini yerine getirmemesine neden olacaktır. Ayrıca, işverenle işçinin menfaatleri arasında kurulması gereken dengenin işçi aleyhine bozulmasına yol açacağı da açık olduğundan ötürü Anayasa Mahkemesi kuralın Anayasa’ya aykırı olduğuna ve iptaline karar vermiştir.
• Sağlık Bilimleri Üniversitesinin Öğretim Görevlisi Kadrolarının Belirlenmesine ve Öğretim Görevlilerinin Hastanelerle İmzalayacağı Sözleşmelere Yönelik Düzenlemeler İçeren Kural:
A) Öğretim Üyesi Kadrolarının Niteliklerinin ve Dağılımlarının Belirlenmesini Düzenleyen Kural;
Üniversitelerin akademik kadrolarının nitelik ve dağılımları kendi organları tarafından belirlenmelidir, söz konusu kuralda ise kadrolara yönelik birtakım belirlenmeler Üniversiteler ile Bakanlıkça birlikte yapılmaktadır ki bu da Anayasa’nın 130.maddesinde güvence altına alınan üniversitelerin özerkliğine ilişkin hükümlerle bağdaşmaz. İdari özerkliğe aykırı bu durum bilimsel özerkliğin ihlali sonucunu da doğurduğu için tüm bu sebeplerle bu kuralın Anayasa’ya aykırı olduğuna ve iptaline karar verilmiştir.
B) Öğretim Üyelerine Hastanelerle Sözleşme Yapma Yükümlülüğü Öngören Kurallar;
Üniversite öğretim elemanları kendi üniversitelerinden başka bir kamu idaresiyle sözleşme yapmaya mecbur kılınmıştır. Böylelikle ayrı bir tüzel kişiliğe sahip olan ve merkezî idare hiyerarşisine dâhil olmayan üniversitenin personeli olan öğretim elemanları, merkezî idare hiyerarşisine dâhil edilmiştir. Bu durum bilimsel özerklikle bağdaşmamaktadır. Yapılan sözlşmenin en fazla üç yıllık olabileceği belirtilmiş içeriğine ilişkin ise herhangi bir düzenleme yapılmamıştır bu da öğretim elamanlarının görevleriyle ilgili yeterli düzeyde belirliliğin ve öngörülebilirliğin sağlanamadığını gösterir niteliktedir. Anılan bu gerekçelerle bu kuralların da Anayasa’ya aykırı olduğuna ve iptaline karar verilmiştir.
Esas No: 2021/5
Karar Tarihi:1/6/2023
Link: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2023/10/20231018-9.pdf
Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilmeksizin çalıştırılan işçilerin bildirim yapılmadan çalıştırıldıkları döneme ilişkin olarak ücret ve ücrete bağlı haklar hariç olmak üzere diğer haklarından feragat etmiş sayılacaklarına ilişkin işbu kuralla işverenlerin yerine getirmedikleri yükümlülüklerinden kurtulma olanakları mevcuttur. İşverenler, çalıştırdıkları işçileri kayıtlı hale getirmelidirler zira bu onların kanuni yükümlülüklerdir. İşçilerin kayıt altına alınmalarını teşvik amaçlı işveren lehine düzenleme yapılması önerilir ancak yapılan düzenleme neticesindeki teşviğin külfeti hiçbir surette işçiye yükletilmemelidir. İşçilik alacakları Anayasa ile güvence altına alınan mülkiyet hakkı kapsamına dahildir. Kanuni hakkı olan sigortalı hale getirilme nedeniyle birtakım haklarından feragat etmiş sayılacak olması devletin mülkiyet hakkının korunmasına ve işçilerin sosyal güvenliğinin sağlanmasına yönelik pozitif yükümlülüklerini yerine getirmemesine neden olacaktır. Ayrıca, işverenle işçinin menfaatleri arasında kurulması gereken dengenin işçi aleyhine bozulmasına yol açacağı da açık olduğundan ötürü Anayasa Mahkemesi kuralın Anayasa’ya aykırı olduğuna ve iptaline karar vermiştir.
• Sağlık Bilimleri Üniversitesinin Öğretim Görevlisi Kadrolarının Belirlenmesine ve Öğretim Görevlilerinin Hastanelerle İmzalayacağı Sözleşmelere Yönelik Düzenlemeler İçeren Kural:
A) Öğretim Üyesi Kadrolarının Niteliklerinin ve Dağılımlarının Belirlenmesini Düzenleyen Kural;
Üniversitelerin akademik kadrolarının nitelik ve dağılımları kendi organları tarafından belirlenmelidir, söz konusu kuralda ise kadrolara yönelik birtakım belirlenmeler Üniversiteler ile Bakanlıkça birlikte yapılmaktadır ki bu da Anayasa’nın 130.maddesinde güvence altına alınan üniversitelerin özerkliğine ilişkin hükümlerle bağdaşmaz. İdari özerkliğe aykırı bu durum bilimsel özerkliğin ihlali sonucunu da doğurduğu için tüm bu sebeplerle bu kuralın Anayasa’ya aykırı olduğuna ve iptaline karar verilmiştir.
B) Öğretim Üyelerine Hastanelerle Sözleşme Yapma Yükümlülüğü Öngören Kurallar;
Üniversite öğretim elemanları kendi üniversitelerinden başka bir kamu idaresiyle sözleşme yapmaya mecbur kılınmıştır. Böylelikle ayrı bir tüzel kişiliğe sahip olan ve merkezî idare hiyerarşisine dâhil olmayan üniversitenin personeli olan öğretim elemanları, merkezî idare hiyerarşisine dâhil edilmiştir. Bu durum bilimsel özerklikle bağdaşmamaktadır. Yapılan sözlşmenin en fazla üç yıllık olabileceği belirtilmiş içeriğine ilişkin ise herhangi bir düzenleme yapılmamıştır bu da öğretim elamanlarının görevleriyle ilgili yeterli düzeyde belirliliğin ve öngörülebilirliğin sağlanamadığını gösterir niteliktedir. Anılan bu gerekçelerle bu kuralların da Anayasa’ya aykırı olduğuna ve iptaline karar verilmiştir.
Esas No: 2021/5
Karar Tarihi:1/6/2023
Link: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2023/10/20231018-9.pdf
