Başvurucu MIHR Vakfı merkezi Amerika Birleşik Devletleri'nde bulunan, uluslararası faaliyet gösteren bir vakıftır. Başvurucu vakıf, 13/3/2007 tarihinde Türkiye'de şube açma izni talebiyle İçişleri Bakanlığına başvurmuştur. Ancak yapılan incelemeler sonucunda, vakfın dini bir yapıda olduğu, başkanının kamuda sahte peygamber olarak bilindiği ve çeşitli toplumsal değerlere aykırı iddiaları bulunduğu tespit edilmiştir. Bu nedenle 29/12/2008 tarihinde Ankara'da şube açma izni verilmemiştir. Karar, gerekçesiz olarak Ankara Valiliği tarafından bildirilmiştir. Başvurucu vakıf, bu ret kararına karşı Ankara 13. İdare Mahkemesinde iptal davası açmıştır. Ancak mahkeme, yapılan incelemeler sonucunda vakfın ve vakıf başkanının toplumun temel değerlerine aykırı faaliyetler içinde olduğunu belirleyerek davanın reddine karar vermiştir. Başvurucu, bu kararı temyiz etmiş ve temyiz dilekçesinde dışişleri, istihbarat ve emniyet kurumlarının bilgi notlarının kendisine tebliğ edilmediğini, gerekçeli kararda bazı bilgilerin yer almadığını ve başkanlarının iddiaları reddettiğini ileri sürmüştür. Ancak temyiz talepleri reddedilmiş ve nihai karar sonrasında bireysel başvuruda bulunmuştur. Anayasa Mahkemesi incelemesinde yapmış olduğu incelemede; yargılama merci ret kararını yalnızca Vakıf Başkanı'nın savunduğu bazı dinî yorumların toplumun temel değerleriyle çelişmesi ile gerekçelendirilmiş olduğunu tespit etmiştir. Başvurucunun dernek kurma özgürlüğüne yönelik bu müdahale ile gerçekleşmesi amaçlanan meşru amacın kamu düzeninin sağlanması olduğu belirtilmiştir. Bununla birlikte mevcut gerekçenin dinî bir grupla ilintili kabul edilse dahi başvurucu Vakfın Türkiye'de faaliyet göstermesi ile kamu düzenini ne şekilde bozacağına yahut hangi biçimde bozma tehlikesi oluşturacağına yönelik yeterli açıklama barındırdığı da tartışma konusu olmuştur. Bu değerlendirmeler ışığında, başvurucunun dernek kurma özgürlüğüne yönelik müdahalenin zorunlu bir toplumsal ihtiyaca karşılık geldiğinin ilgili ve yeterli bir gerekçe ile ortaya konulamadığı sonucuna ulaşılmıştır. Açıklanan gerekçelerle Anayasa'nın 24. maddesinde koruma altında bulunan din özgürlüğü çerçevesinde başvurucunun Anayasa’nın 33. maddesinde güvence altına alınan dernek kurma hakkının ihlal edildiğine karar verilmesi gerekir denmiştir. Başvuruda tespit edilen hak ihlalinin sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden yargılama yapılmasına karar verilmiş ve ayrıca eski hâle getirme kuralı çerçevesinde başvurucuya manevi zararları karşılığında net 18.000 TL manevi tazminat ödenmesine karar verilmiştir.
Başvuru Numarası: 2016/9302
Karar Tarihi: 18/10/2023
https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2024/02/20240220.pdf