Başvurucuların bireysel başvurusuna dayanak teşkil eden davanın konusundaki vakıf zürri* bir vakıftır. Vakfın vakfiyesine göre vâkıfın ölümünden sonra batın tertibi üzere erkek evlatları eşit olarak mutasarrıf olacaktır. Vakıf bir mazbut vakıf* olarak Vakıflar Genel Müdürlüğünün yönetiminde bulunmaktadır. Dava vâkıfın kız altsoylarının da galle fazlası*nın taksiminde pay sahibi olabilmesine yönelik açılmıştır. Ancak yerel mahkeme ve Yargıtay açılan davayı haksız bulmuş ve vakfiyeye göre erkek evlat bulunduğu halde kız evlada galle fazlasının verilemeyeceğini ifade etmiştir. Ancak Mahkeme, söz konusu kararları ile Anayasanın 35. maddesinde düzenlenen mülkiyet hakkı ile bağlantılı olarak Anayasanın 10. maddesinde güvence altına alınan ayrımcılık yasağının ihlal edildiğine hükmetmiştir.
Anayasa Mahkemesinin değerlendirmeleri de özetle şu şekildedir: ‘’ Vakfedenin iradesine saygı gösterilmesi ve hukuk güvenliğinin sağlanması amacının kız evlatlarına galle fazlasından pay verilmesini haklılaştıracak ölçüde yüksek bir kamu yararı barındırmamaktadır . Osmanlı döneminde tamamlanan ve kesinleşen hukuksal durumların korunması hukuk güvenliğinin sağlanması akımından önemli olmakla birlikte Osmanlı döneminde kurulan bir vakfın galle fazlasının dağıtımının süregelen bir olgu olduğu gözden kaçırılmamalıdır. Galle fazlasından kime pay verileceğine hakkın doğduğu tarihte karar verilmektedir. Bu nedenle galle fazlasından kime pay verilmesiyle ilgili uyuşmazlıklara tamamlanmış ve kesinleşmiş hukuki olgu olarak yaklaşılamaz. Dolayısıyla Osmanlı döneminde kurulan bir vakfın gelirinin paylaştırılması konusu kamu makamlarının hukuk güvenliği gerekçesiyle uzak durabileceği bir mesele değildir.
Günümüzde cinsiyet temelli ayrımlar hem uluslararası hukuk hem de ulusal hukuk düzeylerinde yasaklanmış ve devletlere cinsiyet temelli olarak farklı muamelelerde bulunulmasını önlemeye yönelik tedbirler alma ödevi yüklenmiştir. Anayasanın 10. Maddesi karşısında cinsiyet temelli farklı muameleye günümüz toplumsal düzeninde müsamaha gösterilmesi mümkün olmadığı gibi böyle bir muamele kamu düzenini sarsan bir uygulama olarak görülmektedir. Gelinen noktada vakfedenin iradesinin korunmasıyla elde edilmek istenen kamusal yararın -günümüz kamu düzeni anlayışı karşısında- ihmal edilebilir düzeyde kaldığı anlaşılmıştır.
Öte yandan cinsiyet temelli farklı muamele söz konusu olduğunda kamu makamlarının takdir marjının daralacağını unutmamak gerekir. Somut olayın koşulları gözetildiğinde kamu makamlarının toplumsal ihtiyaçları karşılamak için farklı muamelede bulunma konusunda sahip oldukları takdir marjını aştıkları sonucuna ulaşılmıştır. Vakfedenin iradesine saygı gösterilmesi ve hukuk güvenliğinin sağlanması amacının kız evlatlara galle fazlasından pay verilmemesiyle oluşan külfete tercih edilmesi mümkün görülmemiştir. Galle fazlasından başvurucuların vakfedenin kız evladı olan murisine aynı batından yaşayan erkek evladın bulunduğu gerekçesi ile pay verilmemesi suretiyle cinsiyet temelinde yapılan farklı muamelenin -makul ve haklı bir sebebi bulunsa da- amaç ile araç arasında makul bir orantılılık ilişkisine dayanmadığı ve bu nedenle ayrımcılık teşkil ettiği kanaatine varılmıştır.’’
*zürri vakıf: Herhangi bir hayır şartı olmayıp, gelirinin tamamı vakfın evlatlarına tahsis edilmiş bulunan vakıflardır. Nesebin yok olması halinde bir hayri hizmete tahsis edilebilinir.
*mazbut vakıf: 5737 Sayılı Vakıflar Kanunu uyarınca; Genel Müdürlükçe yönetilecek ve temsil edilecek vakıflar ile mülga 743 sayılı Türk Kanunu Medenisinin yürürlük tarihinden önce kurulmuş ve 2762 sayılı Vakıflar Kanunu gereğince Vakıflar Genel Müdürlüğünce yönetilen vakıflardır
*galle fazlası: Mazbut ve mülhak vakıflarda, vakfın hayrat ve akarlarının onarımı ile vakfiyelerindeki hayrat hizmetlerin ifasından sonra kalan miktardır.

AYM Ayşe Tezel ve Diğerleri Başvurusu, T. 20/10/2022, Başvuru N. 2018/14186
https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2022/12/20221228-11.pdf